Krajowy Ośrodek Salmonella
 Gdański Uniwersytet Medyczny
 Katedra Mikrobiologii
Wybierz język:                             Dziś jest:  28 marca 2024 
 
Klasyfikacja i nazewnictwo bakterii Salmonella
 
 
 
   Współczesna klasyfikacja bakterii opiera się na analizie cech morfologicznych, fizjologicznych, biochemicznych, chemicznych i genetycznych bakterii. Wprowadzenie technik genotypowych do badań z zakresu systematyki stało się przyczyną toczących się obecnie rearanżacji wielu taksonów i wynikających z tego powodu zmian w klasyfikacji i nazewnictwie. Prace nad systematyką bakterii trwają od kilku lat i mają na celu zmodyfikowanie ich taksonomii tak, by była ona wiernym odbiciem ich filogenezy. Zmianom taksonomicznym nie oparł się również rodzaj Salmonella (1, 2). Rodzaj Salmonella należy do rodziny Enterobacteriaceae (3) i stanowi najliczniejszą grupę bakterii w obrębie tej rodziny.
   Według propozycji Le Minor'a i Popoff'a (4, 5), uzupełnionej badaniami Reeves'a i wsp. (6), które podgatunek Salmonella enterica subsp. bongori wyniosły do rangi gatunku, do rodzaju Salmonella należą dwa gatunki (species):
  1. Salmonella enterica,
    w obrębie którego wyróżniono cześć podgatunków (subspecies):
     
    • S. enterica subsp. enterica
    • S. enterica subsp. salamae
    • S. enterica subsp. arizonae
    • S. enterica subsp. diarizonae
    • S. enterica subsp. houtenae
    • S. enterica subsp. indica
       
  2. Salmonella bongori.

 
   W świetle najnowszych badań, koncepcja Kauffmanna: jeden gatunek - jeden serowar, nie powinna dłużej funkcjonować. Aby uniknąć tej dwuznaczności, Le Minor i Popoff zaproponowali (4, 5), by nazwy serowarów były pisane z dużej litery i nie kursywą np.: Typhi, Paratyphi B, Enteritidis, Agona. Pełna nazwa serowaru pierwszego podgatunku powinna uwzględniać nazwę rodzaju (pisaną kursywą i z dużej litery), epitet określający gatunek, podgatunek i nazwę danego wariantu serologicznego, np.:
 
  • Salmonella enterica subsp. enterica serowar Typhimurium,

 
a w dopuszczalnej, uproszczonej wersji - jedynie nazwę rodzaju, symbol określający podgatunek enterica oraz nazwę serowaru np.:
 
  • Salmonella subsp. I ser. Typhimurium.

 
W praktyce klinicznej nazwa podgatunku enterica nie musi być wymieniana, gdyż jedynie serowary tego podgatunku noszą nazwy. Typhimurium, London, Paratyphi B, Typhi, Enteritidis, Hadar, Mbandaka czy Newport, są serowarami podgatunku enterica. Skrócone nazwy serowarów podgatunku enterica, np. Salmonella serowar Typhimurium, Salmonella ser. Typhimurium lub Salmonella Typhimurium mogą być używane w rutynowej praktyce. Serowary pięciu pozostałych podgatunków Salmonella enterica i serowary gatunku Salmonella bongori opisuje się wzorami antygenowymi. Przynależność serowarów do tych podgatunków określono następującymi symbolami:
  • II - serowary S. enterica subsp. salamae
  • IIIa - S. enterica subsp. arizonae
  • IIIb - S. enterica subsp. diarizonae
  • IV - S. enterica subsp. houtenae
  • VI - S. enterica subsp. indica
Pełna nazwa serowarów pozostałych podgatunków Salmonella enterica powinna zawierać nazwę rodzajową, nazwę podgatunku (lub symbol oznaczający dany podgatunek) i nazwę serowaru wyrażoną wzorem antygenowym np.:
 
  • Salmonella enterica subsp. salamae 17:b:z26

 
lub w postaci skróconej:
 
  • Salmonella subsp. II 17:b:z26

 
a nawet:
 
  • S.II 17:b:z26

 
jeżeli z kontekstu wynika jednoznacznie, że użyty skrót nazwy rodzajowej (S.) dotyczy bakterii Salmonella. Serowary drugiego gatunku - Salmonella bongori, oznaczono symbolem V.
   Ilość aktualnie (8) znanych wariantów serologicznych (serowarów) w poszczególnych gatunkach i podgatunkach Salmonella, wynosi:
 
1. Salmonella enterica subspecies
 
enterica 1478
salamae 498
arizonae 94
diarizonae 327
houtenae 71
indica 12
2. Salmonella bongori 21
 
Razem: 2501

 
   Zmiany w klasyfikacji i nazewnictwie bakterii Salmonella, zaproponowane przez Le Minor'a i Popoff'a, przedstawione w ostatecznej wersji w Antigenic formulas of the Salmonella serovars, 7th revision (4), zostały szybko zaakceptowane i są już powszechnie stosowane w praktyce, w tym przez tak wiodące ośrodki jak WHO Collaborating Centre for Reference and Research on Salmonella (Institut Pasteur, Paryż, Francja), czy Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (Atlanta, USA). Proponowane zmiany są odzwierciedleniem najnowszych osiągnięć w zakresie taksonomii rodzaju Salmonella.
   Krajowy Ośrodek Salmonella (Gdańsk, Polska), podobnie jak inne wiodące ośrodki na świecie, pozytywnie ustosunkował się do zmian w klasyfikacji rodzaju Salmonella i zmian w nazewnictwie zaproponowanych przez Le Minor'a i Popoff'a wprowadzając je do rutynowej diagnostyki bakterii Salmonella i upowszechniając w kraju (8).
 

 
Piśmiennictwo:
  1. Euzéby, J. P. (2005) List of Procaryotic names with standing in nomenclature - Genus Salmonella. http://www.bacterio.cict.fr/s/salmonella.html
  2. Euzéby, J. P. (2005) List of Procaryotic names with standing in nomenclature - Salmonella nomenclature. http://www.bacterio.cict.fr/salmonellanom.html
  3. Edwards, P. R., Ewing, W. H. (1955) The genus Salmonella. W: Identification of Enterobacteriaceae. Wyd. Edwards, P. R., Ewing, W. H., Burgess Publishing Company, Minneapolis, USA, second printing 1957. str. 16-80.
  4. Le Minor, L., Popoff, M.Y. (1987) Request for an opinion. Designation of Salmonella enterica sp., nov., nom. rev., as the type and only species of the genus Salmonella. Int. J. Syst. Bacteriol. 37:465-468.
  5. Popoff, M.Y., Le Minor, L. (1997) Taxonomy of the genus Salmonella. Changes in serovars nomenclature. W: Antigenic Formulas of the Salmonella serovars, 7th revision. WHO Collaborating Centre for Reference and Research on Salmonella, Institut Pasteur, Paris, France. str. 5.
  6. Reeves, M. W., Evins, G. M., Heiba, A. A., Plykaitis, B. D., Farmer III, J. J. (1989) Clonal nature of Salmonella typhi and its genetic relatedness to other salmonellae as shown by multilocus enzyme electrophoresis, and proposal of Salmonella bongori comb. nov. J. Clin. Microbiol. 27:313-320.
  7. Popoff, M. Y. (2001) Antigenic Formulas of the Salmonella serovars, 8th edition. WHO Collaborating Centre for Reference and Research on Salmonella, Institut Pasteur, Paris, France.
  8. Dera-Tomaszewska, B., Głośnicka, R. (1999) Zestawienie serowarów Salmonella występujących w Polsce. Taksonomia rodzaju Salmonella. Zmiany w nazewnictwie. Przeg. Epid. 53:355-364.
 
 
Opracowanie:
 
   Dr n. przyr. Bożena Dera-Tomaszewska